Gres Yağı Seçimi ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Farklı Endüstriler İçin Farklı Gresler

Endüstrinin neredeyse her alanında farklı gres türleri kullanılır. Örneğin inşaat ve madencilik endüstrilerinde gres yağı seçimi kalsiyum ve kalsiyum kompleks gresleri yönünde oluyordu. Ancak son zamanlarda bu seçimlerini kalsiyum sülfonat greslerine yönlendiriyorlar. 

Sanayi sektöründe ve üretim alanlarında ise lityum, lityum kompleks, alüminyum gres ve çok amaçlı gresler yaygın olarak tercih ediliyor. Uygulamalarını açık havada gerçekleştiren endüstrilerde ise biyolojik olarak parçalanabilme özelliğine sahip. Yani çevre dostu ürünlere çok daha fazla ilgi gösteriliyor.

Gres Yağı Seçiminde Katkıların Önemi

Gres yağı seçimi için çalışma veya ortam sıcaklığındaki viskozite, katkı maddesi gereklilikleri, baz yağ tipi ve farklı çevre koşulları için özel hususlar bulunur.  Bu anlamda OEM standartlarına göre iyi kalitede bir NLGI sınıfı (Ulusal Yağlama Gresi Enstitüsü) lityum gresi türü seçilebilir. Bu anlamda doğru koyulaştırıcı türü ve doğru kıvamın seçimi büyük önem arz ediyor. 

Uygun yağ özellikleri, gres yağı seçimi için tüm bileşenlerinin en iyi şekilde gerçekleştirilmesini gerektirir. Bu anlamda en iyi gres yağı seçimi konusunda diğer özel hususlar vardır. Koyulaştırıcı tipi, damlama noktası, tutarlılık, çalışma kararlılığı, çalışma sıcaklığı, aşınma direnci ve oksidasyon kararlılığı olarak gösterilebilir. 

Gres yağı seçimi konusunda uygun bir tercih yapılabilmesi adına ihtiyaç ve yöntemlerin doğru anlaşılması gerekir. Aynı zamanda yağlama programları ve yağlanan makinelerin güvenliklerinin iyileştirilmesi açısından da gres yağı seçimi süreci çok önemlidir. Bu anlamda en başından başlayarak gres yağı seçerken dikkat edilecekler konusunda tüm detayları incelemelisiniz. 

Baz Yağ Viskozitesi

Yağlayıcı türlerinin tamamında en önemli özellik tartışmasız viskozitedir. Gres yağı seçimi sırasında yapılan en büyük hatalardan biri ise gres kıvamının baz yağ viskozitesi ile karıştırılmasıdır. Gres yağı kullanılan uygulamaların çoğu eleman yatakları olduğu için bu tür uygulamalarda viskozite seçimi dikkate alınmalıdır. 

Eleman yataklarında kullanılacak olan gres yağı seçimi için minimum ve optimum viskozite gereksinimlerini belirlemek gerekir. Bu doğrultuda genellikle DN veya NDm olarak belirtilen hız faktörlerinin kullanıldığı birkaç yaygın yöntem mevcut. 

Hız faktörleri ise yatak elemanlarının yüzey hızını da hesaba kar ve aşağıda yer alan formüle göre hesaplanır. 

DN = (rpm) * (yatak deliği) ve
NDm = rpm * ((yatak deliği + dış çap) / 2)

NDm değeri, delik çapından ziyade hatve çapı kullanılarak hesaplanır. Çünkü deliklerin yatakları her zaman aynı eleman çapına sahip değildir ve dolayısıyla da farklı yüzey hızlarına sahiptir. Bu anlamda hız faktörünün değeri ve olası çalışma sıcaklıkları bilindiğinde doğru gres yağı seçimi için viskozite gereksinimi belirlenebilir. 

Katkılar ve Baz Yağ Cinsi

Uygun viskozite indeksinin belirlenmesinin ardından gres yağı seçme işleminin doğru yapılabilmesi adına katkı maddelerinin belirlenmesi gerekir. Gresin bir diğer önemli bileşeni olan katkılar ve baz yağları, farklı faktörler ışığında seçilmelidir. Örneğin, ağır yük altında çalışan ekipmanlarda yapışkanlaştırıcı katkı maddeleri gerekirken, hafif yüklü ekipmanlarda yapışkanlaştırıcı katkılara ihtiyaç yoktur.

Diğer yağlayıcı ürünlerinde bulunan performans artırıcı katkı maddelerinin çoğu greslerin formülasyonunda da kullanılır. Ancak bu katkı maddelerin uygulama taleplerine göre seçilmesi gerekir. Aşağıda yer alan görsel üzerinden uygulama tipine göre katkı maddesi kullanımını inceleyebilirsiniz. 

Ek olarak gres yağı seçimi sırasında sentetik bir baz yağın kullanılmasında faydalı olabilecek uygulamalar vardır. Bu tür uygulamalar, geniş bir ortam sıcaklık aralığını kapsar. Daha uzun yeniden yağlama aralıklarını, yüksek veya düşük çalışma sıcaklıklarını işaret eder. 

Gres Kıvamı ve Kalınlaştırıcı Tipi

Gres kıvamı, koyulaştırıcı türü, koyulaştırıcı konsantrasyonu ve baz yağ viskozitesi tarafından kontrol edilir. Her ne kadar baz yağ viskozitesi tutarlılığı etkilese de gres yağı seçimi konusunda dikkat edilmeli. Bu nedenle hem tutarlılık hem de düşük baz yağ viskozitesine dikkat edilmesi gerekir. 

Rulmanlar için gres yağı seçimi esnasında hız faktörü ve çalışma sıcaklığından faydalanılabilir. Aşağıda yer alan görselde hız faktörü ve çalışma sıcaklığına bağlı olarak NLGI sınıfının seçilmesine yönelik kılavuzu inceleyebilirsiniz. 

Gres Yağı Seçimi; Gres Kalınlaştırıcı Türleri

Gres kalınlaştırıcıları arasında en yaygın tercih edilenleri lityum sabunları, lityum kompleksi ve poliürelerdir. Lityum sabunları genellikle düşük maliyetli greslerde kullanılır ve orta sıcaklıklarda çalışan ekipmanlarda iyi performans gösterirler. 

Lityum kompleksi gibi karmaşık gresler ise daha yüksek çalışma sıcaklıklarında iyi performans sağlarlar. Bu anlamda basit bir lityum gresi için üst çalışma sıcaklık sınırı 250°F olabilirken, lityum kompleks gresinde sıcaklık sınırı 350°F’dir.

Son yıllarda yağ seçimi sırasında popülerliği artan bir diğer kalınlaştırıcı türü ise poliüreadır. Lityum kompleks gibi poliüre de iyi bir yüksek sıcaklık performansına sahiptir. Aynı zamanda yüksek oksidasyon kararlılığı ve akma direnci gösterir. Kıvam artırıcı türü, ürün değiştirici bir özelliğe sahip olduğundan farklı özelliklere sahiptir. Uyumluluk kadar performans gereksinimleri de göz önünde bulundurularak seçilmelidir. 

Gres Yağı Seçimi; Performans Özellikleri

Gres yağı seçimi esnasında baz yağın viskozitesi, katkı maddeleri ve tutarlılık düzeyi ile alakalıdır. Belirlendikten sonra, dikkate alınması gereken diğer bir kriter performans özellikleri vardır.  

Gres kalitesinin de etkili olduğu yer burasıdır. Gresin performans özellikleri, diğer yağlara kıyasla kullanılan özelliklerin birçoğunun yanı sıra, grese özel performans kriterlerini içerir. Grese özgü olan özellikler arasında mekanik kararlılık önemlidir. Damlama noktası, taşma özellikleri, suyla yıkama ve pompalanabilirlik içerisinde yer alır. 

Performans özellikleri uygulama türüne göre belirlenir. Bir uygulama devamlı olarak oda sıcaklığında çalışıyorsa belirli faktörler vardır. Düşme ve üst çalışma sıcaklığı limitleri gibi faktörler önemli değildir. Ancak bir uygulama ağır yükler ve düşük hızlarda çalışıyorsa yağ seçimi önemlidir.

Bu anlamda gres yağı seçimi sırasında en uyumlu olanı seçmek için uygulamaların her bir özelliğini anlamak gerekir. 

Gres Yağı Seçimi; Maliyet ve Diğer Hususlar

Bir gres satın alırken, fiyatların katkı maddelerine göre değişiklik gösterdiğini fark edebilirsiniz. Bu anlamda temel bir lityum gresi, sofistike bir poliüre gresten daha ucuz olabilir. Yağ seçimi esnasında maliyetler ile performans kazançları veya kayıpları arasındaki dengeyi belirlemek tamamen size kalmıştır. Yüksek kaliteye sahip bir gres satın almak çeşitli sorunlara yol açabilir. Gresleme aralıklarını uzatabilir ve daha az makine arızasına neden olabilir. 

Maliyetlerden tasarruf etmek amacıyla gresleri birleştirmek akıllıca bir seçim olabilir. Ancak aşırı konsolidasyon ihtimaline karşı dikkatli olmalısınız. Aynı zamanda bu durum bazı makine veya ekipmanların yanlış yağlama sonucu arızalanmasına da neden olabilir. 

Uygulama tipine bağlı olarak gres yağı seçiminde dikkate alınması gereken bazı faktörler vardır. Buna göre bazı gres özellikleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir. 

• Bırakma noktası
• Mekanik stabilite
• Suyla yıkama
• Kanama özellikleri
• Pompalanabilirlik

Belirtilen tüm bu özellikler gresin yapısında bulunan katkı maddelerinde değişikliklere yol açacaktır. Bu anlamda maliyetin önemli bir bölümü yukarıda sıralanan gereksinimlere göre değişiklik gösterir.