Gres Yağı ve Madeni Yağların Kalite Kontrol Süreçleri Nelerdir?

Kalite Kontrol Süreci Neden Önemlidir?

Yağlayıcı stokların rafine edilmesi, katkı maddeleri ile karıştırılması ve bitmiş yağların kullanıcıya teslim edilmesi süreci oldukça uzundur. Ayrıca önemli ölçüde hata yapma potansiyeline sahiptir. Yağlayıcının ana kısmı olan baz yağ, tüm baz yağlar birbiriyle uyumlu olmadığı için en büyük sorunlardan birini oluşturabilir. Bu nedenle de gres yağı kalite kontrol süreci önemli bir yere sahiptir.

Çoğu yağlayıcı, iki ila üç farklı baz stoktan formüle edilir. Harmanlama tesisindeki baz yağların basit bir karışımı, daha en baştan sorunlara neden olabilir. Üretim boyunca yanlış katkı maddeleri karıştırılırsa, yağlayıcının istenilen görevleri yerine getirmesi mümkün olmaz. 

Aynı pompa veya hortumlar kullanılarak harmanlama tesisinde birçok farklı yağlayıcı da karıştırılabilir. Kullanılan ekipmanın yıkanmaması çapraz kontaminasyona neden olabilir. Peki gres yağlarının kalite kontrol testleri nelerdir?

Gres Yağlarının Kalite Kontrol Testleri Nelerdir? 

Makine yataklarının yaklaşık yüzde 90’ı gresle yağlanır. Ancak tesisinizdeki gres veya greslenmiş yataklar hakkında bilgi sahibi olmanız önemlidir. Gres yağı kalite kontrol süreçleri birçok rulman için mutlaka gerçekleştirilmelidir.  Bu anlamda söz konusu gresin kapsamlı bir şekilde analiz edilmesi olası sorunları önleyebilir. Ayrıca fazla maliyetten tasarruf etmenizi sağlayabilir.

Gresin Kıvamındaki Değişiklikler

Gresler baz yağdan, jelleştirici bir maddeden, sabun kalınlaştırıcıdan (bazen dolgu maddesi olarak adlandırılır) ve yağ katkılarıyla hemen hemen aynı şekilde işlev gören katkı maddelerinden oluşur. Gresin kıvamı, jelleştirici maddenin türünün yağa oranı ve viskozitesi tarafından kontrol edilir. Gresler kirlenme, yağ kaybı veya mekanik kesme etkileri nedeniyle hizmet sırasında sertleşebilir veya yumuşayabilir.

Bir gresin kıvamının ölçüldüğü standart yöntemlerden biri, koni penetrasyon testinin (ASTM D217) kullanılmasıdır. Bu testte, gres 25°C’ye (77°F) ısıtılır ve test konisinin ucunun altına yerleştirilir. Koninin yağın içine düşmesine izin verilir. Nüfuz etme miktarı penetrometre ile milimetrenin onda biri cinsinden ölçülür. Penetrasyon ne kadar fazla olursa gres kıvamı o kadar ince olur.

Test, mekanik kesmenin etkilerini çoğaltmak için gresin uygulanmasından sonra sıklıkla tekrarlanır. Aslında, Tablo 1’de gösterildiği gibi, NLGI (Ulusal Yağlama Gresi Enstitüsü) gres tutarlılık sınıflandırma sisteminin dayandığı özellik, yeni greslerin işlenmiş penetrasyonudur.

Greslerdeki Antioksidan Düzeyleri

Yağlar gibi gresler de çeşitli katkı maddeleri içerir. Antioksidan seviyeleri, gresin kullanım ömrünün belirlenmesinde özellikle önemlidir. Diferansiyel Tarama Kalorimetrisi (DSC), kullanılmış greste (ASTM D5483) oksidasyon başlangıcını ölçmek için modern bir analiz yöntemidir.

Test, bir gresin kalan faydalı ömrünü (RUL) belirlemek için kullanılabilir. Bu test, metodolojide olmasa da aradığı bilgiler açısından türbin yağlarının ve diğer yağlama yağlarının RUL’sini belirlemek için yaygın olarak kullanılan RPVOT testine benzer özellik gösterir.

DSC, kullanılmış gres örneğini bir test hücresine koyarak çalışır. Hücre ısıtılır ve oksijenle basınçlandırılır. Gres oksitlenmeye başladığında, ısıyı serbest bırakan ekzotermik bir reaksiyon meydana gelir. Kullanılmış gresteki reaksiyonun başlangıcını (genellikle indüksiyon noktası olarak adlandırılır) yeni grese göre ölçerek, gresin oksidasyon stabilitesi hakkında bir tahmin yapılabilir.

Madeni Yağlarının Kalite Kontrol Testleri Nelerdir?

Madeni yağ kalite kontrol süreçleri, kötü yağlayıcıların makinelere girmesini önlemeye yardımcı olabilir. Süreç, yağlayıcıların sahada nereye uygulanacağını, kalite sürecini kimin denetleyeceğini ve bir ürün hatalıysa veya belirli testleri geçemezse hangi önlemlerin alınması gerektiğini belirleyen bir akış yolunu içermelidir. 

Bu işlemin temel amacı, yağ paketini ve özelliklerini incelemektir. Bu işlem yağ tedarikçinizden kalite sertifikaları isteyerek, bir madeni yağ satın almadan önce bile başlayabilir. Bu sertifikalar genellikle, üreticinin KG/KK departmanı tarafından onaylandığını gösteren bir yağ analizi raporu biçiminde gelir. Rapor, yağlayıcının bileşimine özel olduğundan, genellikle kullanımdaki bir yağlayıcıdan farklı görünür.

Ürün Kontrolü

Ürünleri incelemek, madeni yağ kalite kontrol süreçleri içerisinde en kolay adımlardan biridir. Ancak çoğu zaman atlanan adımdır. Yağlayıcılar, birçok şekilde teslim edilebilir. Gresler genellikle birkaç tüp içeren küçük kutularda teslim edilir. Madeni yağlar toplu olarak bir kamyon, toplu kutular, fıçılar, kovalar ve hatta quart sürahilerle teslim edilebilir. 

Dökme yağ alıyorsanız, bir kalite kontrol sertifikası almanız çok önemlidir. Ancak, yağ boşaltılmadan önce yapılabilecek birkaç şey vardır. Boşaltacakları pompanın düzgün bir şekilde yıkandığını doğrulayabilir. Diğer tüm yağ transfer ekipmanlarının, kirletici maddelerin girme olasılığını azaltacak şekilde kapatıldığından veya depolandığından emin olabilirsiniz.

Ambalajın Kontrolü

Variller ve kovalar gibi yukarıda bahsedilen gresler ve diğer daha küçük yağ dolu kapların da bir incelemeden geçmesi gerekir. Aranacak önemli şeyler arasında ürün adı, son kullanma tarihi ve kabın herhangi bir fiziksel kusurunun olup olmadığıdır. Ürün adı, sipariş edilenle tam olarak eşleşmelidir ve bir vizkozite oranı belirtilmişse mutlaka kontrol edilmelidir. 

Madeni yağların son kullanma tarihi geçmemelidir. Petrol varillerinde tıpaların yanlış takılması ve dişlerdeki paslanma ile varil ve kovalardaki eksik contalar incelenmelidir. Bir gres paketini incelerken, kutuda yağ olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Çünkü bu büyük olasılıkla gres yoğunlaştırıcıdan yağ sızdığının bir işaretidir ve endişe kaynağı olmalıdır.

Yağ Analizi

Yağ sayısı, ekipmanın kritikliği ve sahadaki laboratuvar ekipmanlarının mevcudiyeti gibi faktörlere bağlı olarak değişir. Paketin incelenmesinden bir adım öteye gidebilir ve alınan yağlar üzerinde yağ analizi yapılabilir. Gerçekleştirilen analiz düzeyi de daha önce belirtilen faktörlere bağlıdır. Örneğin, sahada toplam 200 galonluk yalnızca iki yağlayıcınız var. Yağ analiz ekipmanıyla dolu bir laboratuvara sahip olmak muhtemelen uygun maliyetli olmayacaktır. 

Bununla birlikte, bir yağın farklı özelliklerini ölçmek için kullanılabilecek ve daha sonra tedarik edilen yağın ölçümlemesi yapılabilir. Bunun için beklentileri karşılayıp karşılamadığının göstergesi olarak kullanılabilecek bazı ucuz araçlar vardır. Viskozite, bir yağlayıcının en önemli fiziksel özelliğidir. Teslim edilen her yağlayıcı, doğru viskoziteye sahip olduğundan emin olmak için test edilmelidir. 

Daha önce de belirttiğim gibi, madeni yağ yapmak uzun bir süreçtir ve kutusunda belirtilenden farklı bir viskoziteye sahip bir madeni yağın gelmesi duyulmamış bir şey değildir. Hızlı bir “geçer/geçmez” kabul testi için her teslimatta basit bir görüntü veya viskozite karşılaştırıcısı kullanılabilir.

Programınızın boyutuna bağlı olarak, gelen yağları test etmek için kullanabileceğiniz başka bir araç da partikül sayacıdır. Bu size yağınızın ne kadar temiz olduğunu söyleyecektir – unutmayın, tüm yeni yağlar temiz yağlar değildir. Daha kritik makineler için, yeni teslim edilen yağlayıcıları hizmete sokmadan önce dikkatli olmalısınız. Numuneleri tesis dışındaki bir laboratuvara göndermeye bile karar verebilirsiniz. Bir yağ analizi laboratuvarı bu durumda işe yarayacaktır. Spesifikasyonlara uygun olduğunu doğrulamak için size yağ hakkında daha derin bir anlayış sağlayabilir.