Madeni Yağ Viskozite Değeri

Madeni Yağların Viskozite İndeksi Ne Anlama Gelir?

Bir yağlayıcının viskozitesi, aslında onun akmaya ve kaymaya karşı direncidir. Madeni yağ viskozite değerleri su, parçacıklar veya diğer yağlayıcılarla kirlenme gibi çeşitli etkenlerden etkilenir. Aynı zamanda yağın eskimesi de viskozite değerini etkileyebilir.

İki yaygın viskozite türü, kinematik viskozite ve dinamik viskozitedir. Dinamik (veya mutlak) viskozite, yağ akışını sağlamak için gereken kuvvet hakkında bilgi verirken kinematik viskozite, kuvvet uygulandığında yağlayıcının ne kadar hızlı aktığını söyler. Dinamik viskozite birimi milipaskal saniye (mPa·s) veya eşdeğeri santipoise (cP) iken, kinematik viskozite birimi saniyede milimetre kare (mm²/s) veya eşdeğer santistok (cSt)’dir.

Sıcaklık Madeni Yağın Viskozite İndeksini (VI) Nasıl Etkiler?

Viskozite değerleri sıcaklıktan etkilenir. Sıcaklık ne kadar yüksek olursa viskozite o kadar düşük olur. Yağlayıcının formülasyonu ve kalitesi, artan sıcaklıkla viskozitenin ne kadar azalacağını belirler.

Madeni yağ viskozite değerleri ve viskozite indeksi (VI), sıcaklık değişikliğinden kaynaklanan viskozite değişim oranıdır. Bir yağın çalışma sıcaklığı aralığına bağlı olarak ekipmanın gereksinimlerini karşılayıp karşılamadığını bilmek için VI değerinin doğru anlanması gerekir.

Madeni Yağın Viskozite Değeri İndeksi Nasıl Ölçülür?

Madeni yağ viskozite değerleri konusunda kullanıcıların en çok araştırdığı sorulardan biri de yağın viskozite indeksi nasıl ölçülür oluyor. Bir yağlayıcının viskozite indeksi, 40°C ve 100°C’de kinematik viskozite ölçülerek belirlenir. Bu ölçümler daha sonra iki referans yağın sonuçlarıyla karşılaştırılır.

Geleneksel madeni yağ viskozite değerleri 95 ila 100 arasındadır. Yüksek düzeyde rafine edilmiş bir mineral yağın (hidro-işlenmiş) VI’sı 120’ye kadar çıkabilir. Hidrokracklenmiş (değersiz olan yağ fraksiyonlarının hidrojen ve katalizör ile daha değerli olan yağlayıcılara dönüştürülme işlemi) baz yağın VI’sı 120’den büyük olurken, sentetiklerin VI’sı daha yüksek olabilir.

Viskozite İndeksi Diyagramı

Aşağıdaki şemada, iki farklı yağlayıcının viskozitesinin (dikey eksen) sıcaklığa (yatay eksen) göre nasıl değiştiğini görüyorsunuz. Yüksek viskozite indeksine sahip olan yağlayıcının eğimi daha yataydır. Bu nedenle de viskozite daha geniş bir sıcaklık aralığında daha sabit kalır. Bu anlamda daha geniş bir sıcaklık aralığında daha kararlı bir yağlama filmi sağladığından, viskozite değerleri yüksek olan yağlayıcıların daha arzu edilir olduğu anlamına gelir.

Madeni Yağ Viskozite Değeri İzlenmesinin Önemi

Madeni yağ viskozite değerleri izlenmesi ve trendinin belirlenmesi, herhangi bir yağ analiz programının belki de en önemli bileşenlerinden biridir. Viskozitedeki küçük değişiklikler bile çalışma sıcaklıklarında yağın, artık yeterli yağlama sağlayamayacağı anlamına gelebilir.

Tipik endüstriyel yağ limitleri için ± yüzde 5 ve kritik için ± yüzde 10 olarak belirlenmiştir, ancak ağır hizmet uygulamaları ve son derece kritik sistemler daha sıkı hedeflere sahip olmalıdır.

Viskozitenin Artmasının veya Azalmasının Sonuçları

Madeni yağ viskozite değerleri azalması durumunda birçok olumsuz durum gözlemlenebilir. Viskozitede önemli bir değişiklik gözlemlendiğinde, sorunun temel nedeni her zaman araştırılmalı ve düzeltilmelidir. Viskozitedeki değişiklikler, baz yağ kimyasındaki bir değişikliğin (yağın moleküler yapısındaki bir değişiklik) veya içeri giren bir kirletici madde nedeniyle gerçekleşebilir. 

Viskozite indeksinde önemli bir azalma aşağıdaki olumsuzluklara neden olabilir. 

• Aşırı aşınmaya neden olan yağ filmi kaybı
• Aşırı enerji tüketimine neden olan artan mekanik sürtünme ve mekanik sürtünme nedeniyle ısı oluşumu 
• Azaltılmış yağ filmi nedeniyle parçacık kirlenmesine karşı artan hassasiyet
• Yüksek sıcaklıklarda, yüksek yüklerde çalıştırma veya yavaşlama sırasında yağ filmi arızası.

Aynı şekilde, çok yüksek madeni yağ viskozite değerleri şunlara neden olabilir:

• Yağ oksidasyonu, çamur ve vernik oluşumu ile sonuçlanan aşırı ısı üretimi
• Pompalara ve yataklara yetersiz yağ akışı nedeniyle gazlı kavitasyon
• Yetersiz yağ akışı nedeniyle yağlama açlığı
• Muylu yataklarında yağ kamçısı
• Akışkan sürtünmesinin üstesinden gelmek için aşırı enerji tüketimi
• Kötü hava tutma veya emülsibilite
• Zayıf soğuk çalıştırma pompalanabilirliği.