Madeni Yağlar Nerede Kullanılır ve Nasıl Seçilir?

Madeni Yağ Nedir?

Madeni yağlar, rafine edilmiş petrol bazlı hidrokarbonlardır. Bu tür yağlar, parafinler, naftenler ve aromatik yağların kombinasyonlarıdır. Kesme ve taşlama sıvılarında çok çeşitli mineral yağ bileşimleri kullanılır. Yağlama özellikleri, katkı maddeleri kullanılarak belirli uygulamalar için değiştirilir. Madeni yağlar nerede kullanılır sorusuna cevap bulmadan önce içeriklerinde bulunan katkı maddelerinden bahsetmekte fayda var. Farklı amaçlar için çok çeşitli katkı maddeleri tercih edilebilir. Yağlama özelliklerini iyileştirmek için aşırı basınç katkı maddeleri eklenir.

Madeni Yağların Fonksiyonları Nelerdir?

Madeni yağlar nerede kullanılır ve fonksiyonları nelerdir? Bu yağların en önemli fonksiyonları arasında sürtünmeyi en aza indirmek ve iki cisim temas halindeyken birbirine direnç göstermeden aşırı sürtünmeye neden olmamaktır. Ayrıca bu özelliği ile madeni yağlar motor kısmındaki sıcaklığı en düşük seviyelere indirebilmektedir. Bu nedenle madeni yağlar nasıl seçilir sorusuna cevaben uzmanlar, makineler için en uygun madeni yağların işlevlerine göre tercih edilmesi gerektiğini de belirtiyor.

Madeni Yağlar Nasıl Sınıflandırılır?

Madeni yağlar; Hidrolik sistemlerin yağlanması, motor yağlanması, zincir, yatak ve dişlilerin yağlanmasında tercih edilirler. Aynı zamanda madeni yağlar korozyonun önlenmesi, metal kesme ve şekillendirme gibi birçok alanda tercih edilir. 

Peki madeni yağlar nerede kullanılır? Üretilen makine, cihaz, kalıp, aparat vb. tüm ekipmanların kendine özgü çalışma prensibi, farklı çalışma koşulları ve farklı çalışma amaçları nedeniyle burada kullanılan yağlar geniş bir çeşitlilik sağlar. Madeni yağlar, Endüstriyel yağlar, motor ve otomotiv yağları, yağlama müstahzarları ve gresler olarak sınıflandırılırlar.

Çeşitli marka ve tiplerde madeni yağlar üretilir. Ancak tüm bu madeni yağların hammaddelerinin aynı olduğunu düşünürsek bu yağların farkı nedir ve madeni yağlar nasıl seçilir?

Bu farkın iki nedeni vardır:
• Üretiminde kullanılan baz yağların farklı kimyasal özellikleri
• Üretiminde farklı cins ve miktarlarda katkı maddeleri kullanılması.

Madeni yağların üretiminde kullanılan kimyasal ve katkı maddelerine göre
1. Mineral Esaslı Yağlar
2. Sentetik Esaslı Yağlar olarak iki farklı grupta sınıflandırılırlar.

Mineral Esaslı Yağlar ile Sentetik Yağlar Asarındaki Farklar

Kullanıcıların birçoğu sentetik yağları mineral yağlardan daha yüksek işleve sahip olduğu konusunda hemfikirdir. Peki sentetik yağlar ile mineral yağlar arasındaki temel fark nedir? Bu sorunun cevabı kısaca her şey olabilir. Madeni yağlar nerede kullanılır sorusu da bu soru ile bağlantılıdır.

Mineral yağlar biraz daha doğal bir yapıya sahiptir. Kısaca sadece rafine ham yağ olarak da bilinir. Sentetik yağ üretiminde ise yağ yalnızca rafine edilmez, aynı zamanda damıtma işlemine tabi tutulur. Bu sayede nihai ürünün gerekli çalışma özelliklerine sahip olması için katkı maddeleri eklenerek geliştirilir. Bu doğrultuda madeni yağlar nasıl seçilir sorusuna da daha detaylı bir cevap arayabiliriz.

Sentetik Yağları Neden Daha Avantajlıdır?

Sentetik yağlar, aşınma, yüksek sıcaklıklar ve çamur birikintileri karşısında ekipmanın güvenilir bir şekilde korunmasını sağlar. İşlenmiş molekülleri yüksek seviyede verimi de beraberinde getirerek ekipmanın durmadan daha uzun süreler çalışmasını destekler.

Motoru Temizlemedeki Etkisi

Yağ, motorda dolaşırken birikintiler oluşturabilir. Bir mineral yağ ürün kullanırsanız, zamanla motorun içinde bulamaç birikintileri oluşabilir. Bu durum da motorun verimini düşürür ve sonuç olarak hizmet ömrünü kısaltır. Sentetik yağlar, mineral yağlardan daha fazla katkı maddesi içerir ve birikinti oluşumuyla daha etkili bir şekilde savaşır. Bu sayede de makinelerinizin her türlü birikintilere karşı güvenilir bir şekilde korumalarını sağlarlar.

Güvenilir Aşınma Koruması

Makine parçaları yüksek devirde hareket ederken birbirleriyle sürekli temas halindedir. Bu tür aşırı koşullar altında çalıştırma, aşınmaya ve yıpranmaya neden olabilir. Parçalar arasındaki koruyucu bariyer yağlayıcılardır. Bir noktada mineral yağ parçalanmaya ve koruyucu işlevlerini kaybetmeye başlar. Sentetik yağlar ise aşınmaya karşı koruma sağlama özelliğini çok daha uzun süre muhafaza ederek ekipman ömrünü uzatır. Bu anlamda madeni yağlar nerelerde kullanılır sorusuna cevaben çok daha geniş kullanım alanına sahiptir diyebiliriz.

Düşük Sıcaklıklarda Mükemmel Akışkanlık

Araç motor kapalıyken bir süre hareketsiz kaldığında (örneğin gece) yağ kalınlaşır. Mineral yağların motorda tam olarak dolaşması için daha fazla zamana ihtiyacı vardır. Kış aylarında veya aşırı soğuk iklime sahip bölgelerde bu süreç daha da uzun sürebilir. Sentetik yağlar ise düşük sıcaklıklarda bile akışkan kalma özelliklerine izin veren bir teknoloji kullanılarak üretilir. Bu anlamda makinelerinizi çalıştırdığınız anda ekipmanlarınız korumaya başlarlar.

Yüksek Sıcaklıklarda Güvenilir Koruma

Çalışma sırasında ekipmanlar çok fazla ısınabilir. Zamanla, yüksek sıcaklıkların etkisi altında mineral yağı bozulabilir veya buharlaşarak ekipmanların aşınmasına neden olabilir. Sentetik yağlar, ise çok daha yüksek sıcaklıklarda çalışma koşullarına uyum sağlayabilirler.

Madeni Yağların Üretiminde Kullanılan Katkı Maddeleri

Katkı maddeleri, üretilen yağlara bazı özellikler eklemek, mevcut özelliklerini iyileştirmek, istenmeyen bazı özellikleri ortadan kaldırmak veya en aza indirmek amacıyla kullanılan maddelerdir. Üretimi yapılan yağlara birtakım özellikler kazandırmak için bir veya birden fazla katkı maddesi aynı anda kullanılabilir.

Korozyon Önleyici Katkılar

Metal yüzeyi koruyucu bir film gibi kaplayarak yanma sonucu oluşan asitlerden (aşındırıcı maddelerden) metali korur ve metalin korozyona uğramasını engeller. Kimyasal maddelerin ekipman parçalarında aşınma oluşturmasını engeller.

Oksidasyon Önleyici Katkılar

Hava ile temas ettiğinde yağ kalınlaşmasına ve tortu oluşumuna neden olabilecek oksidasyon sürecini önlemek için eklenirler. Motorda oksidasyon; cilalı, lake ve reçineli tortuların oluşmasına neden olur. Bu anlamda oksidasyon önleyici katkı maddelerinin kullanılması ekipman ömrü için son derece önemlidir.

Deterjan Katkıları

Metal yüzeyleri yüksek sıcaklıklarda tutmak için kullanılırlar. Motorun hayati parçaları arasında oluşan tortu, kül, pas ve karbon gibi birikintileri yüzeyden uzaklaştırarak yağın bünyesine aktarır. Bu sayede makine ve ekipmanlarının kusursuz çalışmasını destekler

Dispersiyon Katkıları

Yağın içindeki tortu ve birikintileri yağ değişene kadar askıda tutarlar. Hareketli parçalar arasında oluşan tortu küllerini parçalayarak ayrı tutulmalarını sağlar ve yüzeylerde aşınma oluşumunu engeller. Bu katkı maddesi madeni yağ nasıl seçilir sorusuna cevap arayan kullanıcılar için son derece önemlidir. Madeni yağlar nerede kullanılır ve nasıl kullanılır sorusu da burada önem kazanıyor.

Köpük Kesici Katkılar

Çalışma sırasında yağın içine hava girmesiyle köpük üretilir. Tortular ve hatta katkı maddeleri belirli bir miktarda köpürmeye neden olur. Köpük önleyici katkı maddeleri, yağın pürüzsüz bir yüzeye sahip olması için kabarcıkları kırar ve köpüğü yok eder.

Pas Önleyici Katkılar

Motor yakıtı yakarken suya salınır. Pas önleyici katkılar metal yüzeyde film oluşturarak nemi engelleyerek pas oluşumunu engeller. Su girişine izin vermeyen bu katkı maddesi sayesinde madeni yağları su ile temas eden birçok makine ve ekipmanda tercih edilebilir.

Akma Noktası Düşürücü Katkılar

Akma noktası, yağın akma özelliğinin neredeyse kaybolduğu noktadır. Bu katkı maddeleri, yağın normalden daha düşük sıcaklıklarda akmaya devam etmesini sağlar. Bu sayede madeni yağlar çok soğuk koşullarda dahi kullanılabilir.

Viskozite Arttırıcı Katkılar

Viskozitesi indeksi farklı sıcaklık koşullarında fazla değişmeyen yağlar genellikle en çok tercih edilenlerdir. Çünkü bu yağlar hem sıcak hem de soğuk alanlarda kullanılabilir. Viskozitesi sıcaklıkla aşırı değişen bir yağ sorunlara neden olabilir. Bu sorunu çözmek için viskozite arttırıcılar kullanılır. Bu anlamda madeni yağ nasıl seçilir sorusuna cevap olarak viskozite düzenleyici katkı maddelerine dikkat edilmelidir diyebiliriz.

Madeni Yağlar Nerelerde Kullanılır?

Madeni yağ üreticileri, her geçen gün çok daha yüksek viskozite aralıklarına sahip yağlayıcılar üretmeyi başarmıştır. Bu anlamda madeni yağlar nerelerde kullanılır sorusuna cevap arayan kullanıcılar için birçok farklı seçenek vardır diyebiliriz. 

Madeni yağlar ve özellikleri bakımından kullanım alanlarını şu şekilde sıralayabiliriz.

• Toz boya hatlarında sıvı yağlayıcıların kullanıldığı madeni yağ, bakla ve yatak zincirlerinin yağlanmasında oldukça başarılıdır.
• Paketleme işlemlerinde kullanılan makinelerin yağlanmasında kullanılır.
• Düşük viskozite oranları sayesinde ilaç endüstrisinde kullanılan makinelerde hidrolik yağlayıcı olarak tercih edilirler.
• Gıda ile temas olasılığının yüksek olduğu düşük sıcaklıktaki ortamlarda çalışan makinelerin zincirlerini yağlamak için kullanılırlar.
• Tüm kapalı sirkülasyon sistemlerinde madeni yağ kullanılmaktadır. 
• Dişli kaplinlerdeki kızak sistemlerinin yağlanmasında kullanılır.
• Ağır şartlar, darbe veya yük altında çalışan kapalı sistemlerde kullanılırlar.
• Tekstil sektörünün yağlama ihtiyacının karşılanmasında aktif rol alırlar. Özellikle otomatik yağlama sistemi ile çalışan makinelerde ram zincirlerinin yağlanmasında önemli rol oynarlar.