Sonsuz Dişlilerin Yağlanması ve Doğru Bakım Yöntemleri

Tahmini okuma süresi 8 dakika

Sonsuz Dişli Tasarımları

Sonsuz dişliler, esas olarak iki dişli elemanından oluşan, paralel olmayan, kesişmeyen bir eksen tasarımıdır. Teknik olarak kafa karışıklığını önlemek için sonsuz dişli sisteminin tamamı sonsuz dişli veya sonsuz dişli takımı olarak adlandırılmalıdır. Sonsuz çarkı çalıştıran sisteme solucan adı verilir. Bu tasarımın özelliği yaklaşık 90 derece olan aşırı sarmal açıdan kaynaklanmaktadır.

Sonsuz tahrik, çapraz sarmal dişli konfigürasyonunun tasarımına benzer. Sonsuz tahrikin sonsuz dişleri solucanın çevresi etrafında en az bir kere daire çizer. Dişlilerin birbirine geçme derecesini tanımlayan üç sonsuz tahrik tasarımı kategorisi vardır. Boğazsız (zarfsız), tek boğazlı (tek zarflı) ve çift boğazlı (çift zarflı veya küresel). Tam da bu nedenle sonsuz dişlilerin yağlanması dişli türüne göre değişiklik gösterir.

Temas yüzeyi alanı arttıkça tork kapasitesi, yük tutma kabiliyeti (şok yük direnci) ve dayanıklılık artar. Zarf dişli tasarımları ayrıca yük dağılımının da bir sonucu olarak daha düşük aşınma oranına sahiptir. Sonsuz dişli üreticileri, daha fazla güvenilirlik için iki dişli elemanı arasındaki bu temas ilişkisini optimize etmeye çalışmıştır.

Sonsuz Dişlilerin Avantajları

• Tek bir redüksiyonda bulunan 10’a 1 ile sınırlandırılabilen helisel dişliye kıyaslanır. Sonsuz bir dişli 200’e 1’den fazla dişli oranıyla tasarlanabilir. 
• İki dişli elemanının yüksek dişli oranı ve konfigürasyonu, kompakt bir tasarıma izin vererek tahriki sınırlı alanlar için mükemmel bir hale getirir.
• Sonsuz tahriklerin hassas hareketi ile özellikle çift zarflı tasarımlarda boşluk (dişli dişleri arasındaki boşluk) büyük ölçüde en aza indirilebilir.
• Farklı dişli tasarımlarına kıyasla sonsuz tahriklerdeki minimum hareketli bileşenlerden kaynaklanan, oldukça düşük gürültü seviyesi ve titreşime sahiptirler.

Dişlilerde Yaşanan Yağlama Zorlukları

Sonsuz dişlilerin tasarımının önemli bir dezavantajı vardır. Eşleşen dişlilere sahip iki elemanın dişlilerinin hareketi, neredeyse tamamen kayar özelliktedir. Bu durum sonsuz dişlilerin yağlanması sırasında önemli bir zorluk teşkil eder. Çünkü yağlayıcı sürekli olarak kenara çekilir.

Kayma, sürtünme kayıpları, yüksek sıcaklıklara ve yetersiz hidrodinamik basınç gelişimine neden olur. Sonuç olarak aşınma kalıntısı oluşumu artabilir. Çoğu durumda daha yüksek sıcaklıklar, yükleme sınırlamalarına ulaşılmadan önce sonsuz tahrik üzerindeki sınırlayıcı faktör olacaktır. Zarflı dişli tasarımlarının yük dağılımı bu sorunu azaltabilir, ancak zorluk hala devam edecektir.

Sonsuz Dişliler İçin Yağlama Çözümleri

Dişli tasarımları ve malzemeleri, daha iyi yük taşıma kapasitesi, daha yüksek tork dönüşümleri ve daha uzun ömür elde etmek için yıllar içinde modernize edilmiştir. Gelişmiş test platformları ve bilgisayarlı yöntemler kullanıldı. Bu sayede yaygın solucan sürücü arıza modlarının daha iyi anlaşılmasını sağladı. Çözümleri optimize etmek için ipuçları sundu. Yağlayıcılar, sonsuz dişliler için bu geliştirmelerin bir istisnası değildir. Genel olarak doğru bir şekilde sonsuz dişlilerin yağlanması düşük sürtünmeye, yüksek oksidasyon direncine, iyi aşınma önleme korumasına ve yüksek viskozite indeksine sahip olmasına olanak sunacaktır.

Doğru Baz Yağ

Sonsuz tahriklerde madeni yağ ile formüle edilmiş yağlayıcıların kullanılması oldukça yaygındır. Ancak sentetik baz yağların kullanılması ortaya farklılıklar çıkarabilir. Bu, genel olarak gelişmiş dişli verimliliği ve daha düşük çalışma sıcaklıkları ile sonuçlanır.

Dişli sisteminin giriş ve çıkışının enerji aktarım verimliliği, sonsuz dişlilerin yağlanması için seçilen yağlayıcıdan önemli ölçüde etkilenebilir. Bir madeni yağ yerine sentetik bir yağ, özellikle de doğal olarak düşük sürtünme katsayısına sahip olan PAG’ler seçilirse verimlilik artabilir. PAG’lerin ayrıca çalışma sıcaklıklarını ve toplam kayıpları da azalttığı bilinmektedir. PAG’lerin yüksek maliyetli olması dezavantajları arasındadır. Ayrıca bazı conta malzemeleri, plastikler ve boya kaplamaları ile uyumlu değildirler. Bu nedenle sonsuz dişlilerin yağlanması aşamasında PAG’lere geçiş yaparken her zaman uyumluluğu sorgulanmalıdır.

Doğru Katkı Maddeleri

Dişli yağı katkı maddesinin en önemli görevlerinden biri, koşullar dökme yağının film mukavemetini aştığında temas eden yüzeyler arasında koruyucu bir bariyer oluşturmasıdır. Sonsuz tahrikteki bir yağlayıcı için katkı maddesi paketi dikkatlice seçilmelidir. 

Çünkü sonsuz dişlilerin çarklarında bulunan sarı metaller, aşırı basınç katkısı içindeki aktif kükürtten kaynaklanan korozyondan olumsuz etkilenebilir. Bununla birlikte, devre dışı bırakılmış kükürt ile katkı oluşumundaki gelişmelere dikkat edilmelidir. Sonsuz dişlilerin yağlanması konusunda aşındırıcı saldırıların azaltılmasına veya ortadan kaldırılmasına da yardımcı olmuştur. 

Sonsuz tahrikler, aşınmanın etkilerinden çok sürtünmenin azaltılmasına odaklanarak, benzersiz bir sınır yağlama zorluğu sunabilir. Bu uygulamalarda, bileşik yağ olarak bilinen belirli bir mineral bazlı yağlayıcı türü kullanılabilir.

Bu yağlayıcı, pas ve oksidasyon inhibitörleri ve diğer katkı maddeleri ile bileşik ajan olarak yüzde 10’a kadar yağ asidi (doğal yağ) veya asitsiz don yağı ile formüle edilmiştir. Bu geliştirilmiş sonsuz dişilerin yağlanması yöntemi, azaltılmış sürtünme ve daha düşük kayma aşınması ile sonuçlanır.

Doğru Viskozite

Ortam ve çalışma sıcaklığının yanı sıra doğru viskozite, hatve hızı, merkez mesafesi ve dakikadaki devir sayısı dahil olmak üzere sonsuz çarkın çeşitli değişkenlerine bağlıdır. Sıcaklığın sonsuz dişlilerin yağlanması üzerinde önemli bir etkisi vardır. 

Yüksek sıcaklıklardan yalnızca yağlayıcı ve makine ömrü olumsuz etkilenir. Ayrıca sonsuz tahriklerde sıcaklık artışları ile ilgilide sorunlar yaşanır. Sonuç olarak daha yüksek sıcaklıklar bekleniyorsa, baz yağlar ve katkı maddeleri için daha etkili alternatifler seçilmelidir.

PAO’lar ve PAG’ler gibi sentetik yağlar, termal bozulmaya karşı doğal olarak daha yüksek dirence sahiptirler. Bu nedenle mineral yağlara kıyasla sonsuz dişlilerin yağlanması işleminde daha iyi performans gösterirler.

Doğru Yağ Seviyesi

Sıçrama yoluyla yağlanan çoğu dişli sisteminde olduğu gibi sonsuz tahrik sistemindeki yağ seviyesine dikkat edilmelidir. Çünkü doğru dişli yağlama performansını korumak için çok önemlidir. Sonsuz bir dişlinin, sonsuz dişli çarkına göre konumuna bağlı olarak değişir. İdeal yağlama yapılmaması arasındaki fark, yağ seviyesindeki küçük bir düşüş olarak kendini gösterebilir. 

Özellikle çift zarflı sonsuz vida tahrikinde dişli sıvı yağlama sınırı, sonsuz elemanların hatve hızı 10 metreyi aştığında, solucanın tüm yüzüne püskürtme sağlanmalıdır. Bu durumda da kuvvet beslemeli bir yağlama sistemi tavsiye edilir.

Doğru Görsel Kontroller

Sonsuz dişlilerin yağlanması sırasında yağ seviyesinin izlenmesi işlemi gözetleme camı ile yapılır. Bu da yağın durumuna bir pencere olarak kabul edilebilir. Bu yöntem, olağandışı yağ koyulaşması (oksidasyon belirtisi), görünür çamur, katı parçacıklar ve nem için görsel kontrol sağlar.

Dişli çarklarda yağlama sırasında mümkünse dip tortusu su kabı da kullanılmalıdır. Bu kap yağdan daha ağır olan katı parçacıkların veya sıvıların yakalanmasına yardımcı olacak ve anlık bir görsel inceleme noktası sağlayacaktır.

Doğru Yağ Seçimi

Sonsuz dişlilerin yağlanması için seçilen herhangi bir yağlayıcının amacı koruma sağlamadır. Sonsuz tahriki istenmeyen sürtünmeden, korozyonun tehlikeli etkilerinden ve verimsiz çalışmadan korumak olmalıdır. Çalışma ve çevre koşullarına uygun olarak her türlü sonsuz tahrik için çalışır. Optimum referans durumunu değerlendirmek gerekir.

Günümüzde dişli çarklarda yağlama uygulamaları, düşük maliyetli ve etkili durum izleme için görsel kontrol imkanları sunabilir durumdadır. Aynı zamanda yağ analizi yaparken yağlayıcının minimum gereksinimleri karşıladığını doğrulamak da son derece kolaydır. 

Sonsuz tahrikler en basit ve faydalı dişli tasarımlarından bazıları olduğu gibi, ihtiyaç duydukları yağlama uygulamaları da aynı derecede benzersiz ve önemlidir. Bu nedenle de sonsuz dişlilerin yağlanması işlemi kusursuz olmalıdır.

• Sonsuz Dişli Nedir ve Nasıl Çalışır
• Yüksek Sıcaklık Gresleri
• Dişli Yağları Seçerken Bilmeniz Gerekenler
• Sıkça Sorulan Sorular
• Ana Sayfa